Slim toilet helpt ziekte te voorkomen

Ze moeten wel voldoen aan de inclusiecriteria, maar klinisch chemici die komende zomer meelopen met de Vierdaagse van Nijmegen, kunnen meedoen aan een gebruikersonderzoek naar het Slimme Toilet (Smart Toilet), een onderzoeksproject van het Health & Nutrition programma van One Planet.

‘Binnen Health & Nutrition doen we onderzoek naar projecten op het gebied van gezondheid en voeding,’ legt programmamanager Annelies Goris uit. ‘Onze visie is om te werken aan primaire en secundaire preventie, ofwel het voorkomen of afname van progressie van (chronische) ziekten, door mensen thuis te helpen bij het monitoren van hun gezondheid. We doen dat op een laagdrempelige manier, zodat het mensen weinig inspanning hoeft te kosten. We combineren sensoren met slimme algoritmen en koppelen deze aan eetgedrag of leefstijl. Op deze manier verzamelen we data over hun gezondheid. Daar kan vervolgens gerichte feedback op gegeven worden.’

Biomarkers in urine

Eén van de projecten binnen het Health & Nutrition-programma is Bathroom for Health, waar ook het Slimme Toilet deel van uitmaakt, legt Esther Kho uit. ‘We willen bij mensen vroegtijdig ziekten helpen voorkomen, op zo’n manier dat ze het vrijwel niet in de gaten hebben. Een WC is daarom zo’n mooi en inspirerend onderzoeksobject. We moeten allemaal iedere dag naar het toilet. Tijdens dat toiletbezoek verzamelen sensoren automatisch data waarmee we kunnen aflezen hoe het met iemands gezondheid is gesteld. Hij hoeft daar verder niets voor te doen.’

Het onderzoek naar het Slimme Toilet bevindt zich nog in de ontwikkelingsfase, benadrukt Kho. ‘We zijn nu bezig met twee concrete onderzoeksprojecten. Allereerst de ontwikkeling van een toiletbril met daarin ingebouwd sensoren waarmee we fysiologische metingen kunnen doen. Denk aan bloeddrukveranderingen, hartslag, gewicht of temperatuur. Daarnaast doen we onderzoek naar biomarkers in urine. We zijn gewend om veel biologische markers in het bloed te meten, maar urine is eveneens een prachtige vloeistof waarin je biomarkers op een niet-invasieve manier goed kunt monitoren. Dat is ook de crux van onze pilot komende zomer tijdens de Vierdaagse.’

Chronisch nierfalen

Bathroom for Health richt zich vooral op ziekten die voorkomen kunnen worden, benadrukt Kho. ‘Dat betekent dat je er als eindgebruiker iets aan kunt doen. Denk aan verandering van leefstijl of het aanleren van andere voedingspatronen. Het voorkomen van chronisch nierfalen vind ik een mooi voorbeeld. Dat is een ziekte die nu veelal pas in een laat stadium wordt ontdekt. Als je daar echter eerder bij bent, dan kun je door aanpassing van je dieet verdere verslechtering van je nierfunctie voorkomen. Vroegtijdige signalering én feedback door het Slimme Toilet kan daarbij helpen.’

Het gaat daarmee ook over secundaire preventie, vult Goris aan. ‘Mensen met obesitas lopen bijvoorbeeld een verhoogd risico om een aantal ziekten te ontwikkelen. Het advies van de huisarts kan dan zijn: neem een tijdje een Slim Toilet in huis, zodat we de fysiologische parameters en de biomarkers in de urine kunnen monitoren en beter kunnen inschatten of je een of meerdere ziekten ontwikkelt. Als je daar tijdig achter komt, kun je die door verandering van levensstijl hopelijk voorkomen.’

Risico op uitdroging

Uiteraard willen de onderzoekers graag de mening weten van de eindgebruikers over het gebruik en de meerwaarde van het Slimme Toilet. Vandaar dat in 2022 bij veertig huishoudens twee weken lang een Slim Toilet is geplaatst, om te horen wat bewoners ervan vinden. ‘Dat was voor ons een waardevolle pilot,’ stelt Goris. ‘De feedback van de bewoners heeft ons bijvoorbeeld praktische informatie opgeleverd over de vormgeving en montage van de WC-zitting. Daarnaast vroegen sommige bewoners zich af of je het Slimme Toilet niet het beste kan inzetten bij mensen die een chronische ziekte hebben. Juist voor hen kan dagelijkse monitoring van parameters veel gezondheidswinst opleveren.’

Hoe het Slimme Toilet uiteindelijk gebruikt zal worden, en bij welke doelgroepen, daar zijn straks meerdere mogelijkheden voor. Goris: ‘Dat kan bij mensen thuis, maar je zou het ook kunnen toepassen in verzorgingsen verpleeghuizen. Ouderen voelen gemiddeld minder aandrang om te drinken, waardoor ze meer risico lopen op uitdroging. Door dagelijkse monitoring met het Slimme Toilet, bijvoorbeeld door het verzorgend personeel, kun je dit voorkomen.’

Kho vult aan: ‘Niet iedereen zal of wil hiervan gebruik maken. Maar continue monitoring van onze gezondheid past wel in een trend. Zeker de jongere generatie, in Nederland, maar ook in andere landen, hecht eraan om de conditie van hun lichaam met wearables en andere hulpmiddelen te volgen, om fit te blijven en ziekte te voorkomen. Het Smart Toilet past in die tendens.’

Beveiligde cloud

Hoe zit het met de privacy van bewoners? Want met het Slimme Toilet en Bathroom for Health worden straks dagelijks data verzameld. Kho: ‘Dat is zeker een aandachtspunt. De data blijven eigendom van de eindgebruiker. Ze komen in een beveiligde cloud, zodat we voorkomen dat anderen er toegang toe hebben. De privacy van eindgebruikers is daarmee gewaarborgd.’ Ja ze kijken uit naar het NVKC-congres. Goris: ‘Voor ons is het belangrijk om samen te werken met de mensen in het veld, zoals klinisch chemici. Wij kunnen wel een innovatieve technologie ontwikkelen, maar als die niet aansluit bij de dagelijkse praktijk, dan is er een mismatch. Dat willen we voorkomen.’

Kho reageert: ‘Daarnaast zouden we graag van klinisch chemici willen weten of ze een bijdrage willen leveren aan de verdere ontwikkeling van dit soort innovaties. En we zijn benieuwd of zij de meerwaarde zien van dagelijkse monitoring thuis versus eens per drie, zes of twaalf maanden testen meten in het ziekenhuislab. Wij denken dat je met testen thuis sneller trends én ziekten kunt opsporen. We horen graag van klinisch chemici of zij dat ook zo zien. We hopen dus op veel vragen en interactie tijdens en na onze presentatie.’

www.oneplanetresearch.nl