Aslander doet al vijftien jaar onderzoek naar digitale fitheid. Hij geeft presentaties, schrijft er boeken over en heeft het platform digitalefitheid.nl opgezet. Enkele feiten over ons digitale leven: in Nederland kijken bijna 5 miljoen mensen meer dan 4 uur per dag naar een beeldscherm. Gemiddeld besteden we zo’n 240 uur per jaar aan zoeken naar informatie en zijn we 40 dagen per jaar aan het compenseren wat we vergeten of kwijt zijn. Gedoe met computers kost tussen de 40 en 400 uur per jaar. Getallen die er niet om liegen. ‘En dan gaat het alleen nog maar over tijd, niet over bijeffecten zoals stress, mentale rust en slagkracht’, zegt Aslander. ‘We staan dagelijks bloot aan heel veel prikkels en informatie. Maar we weten totaal niet waar we al die informatie moeten laten en hoe we die weer moeten terugvinden. Dit is een groot, urgent, belangrijk en onontgonnen gebied.’
‘Werk aan je digitale fitheid!’
De maatschappij is in sneltreinvaart gedigitaliseerd. Maar vrijwel niemand heeft geleerd om met digitale informatie om te gaan. Het is daardoor droevig gesteld met onze digitale fitheid, ziet Martijn Aslander. Op het NVKC-congres legt hij uit hoe dat komt en wat je er zelf aan kunt doen.
E-mailen
Veel processen in het bedrijfsleven draaien om het bij elkaar brengen van informatie. Maar de meeste medewerkers weten niet hoe dat moet. ‘Eigenlijk is iedereen maar wat gaan doen, zonder eerst goede afspraken te maken. Dat geldt zelfs voor e-mailen, iets wat we de hele dag doen. Werkgevers verplichten hun medewerkers om software te gebruiken, maar die is bedacht in de jaren ’70. We zijn feitelijk de hele dag bezig om informatie in mapjes en submapjes te proppen. Anno 2023 kan dat veel handiger.’
Al die verloren uren zijn niet goed voor onze productiviteit. Het is bekend dat de mens ongeveer 4,5 uur geconcentreerd kan werken. Daarna worden we minder productief, de kwaliteit holt achteruit en de ruis in het hoofd neemt toe.
‘Bovendien lukt het niet meer om hoofd- van bijzaken te scheiden’, vervolgt Aslander. ‘Een deel van je aandacht en energie gaat naar dingen die niet nodig zijn. Dat is niet effectief. En het belemmert werkplezier, betrokkenheid en vooruitgang.’
Schaamte
Hoe komt het dat veel mensen niet weten hoe je met digitale informatie moet omgaan en daar makkelijk bij kunt komen? Voor een deel komt dat door schaamte en onzekerheid over het niet kunnen omgaan met digitale middelen. Vanzelfsprekend zullen veel mensen daar niet snel over praten met anderen, en daardoor geen initiatief nemen om er iets aan te doen. Een andere oorzaak is dat ICT-mensen zich veelal bezighouden met techniek. ‘Er worden systemen en tools ontwikkeld, zonder rekening te houden met gebruikers en behoeften. Organisaties gaan werken met die systemen maar leren medewerkers niet hoe je ermee moet omgaan. Vaak stellen organisaties niet eens de vraag wat het doel is van een tool.’
Slagkracht, rust en ruimte
Aslander wil individuele medewerkers handvatten geven om zelf iets te doen aan hun digitale fitheid. Een tip over e-mail is bijvoorbeeld om slechts enkele keren per dag je mail te checken. ‘Anders wordt je hoofd doorlopend gevuld met allerlei zaken en neem je minder goede beslissingen vanwege je volle hoofd. Bovendien bepalen anderen dan hoe je werkdag eruitziet. Als je digitale vaardigheden leert, bijvoorbeeld sneltoetsen op je toetsenbord, krijg je veel meer gedaan. Ieder uur dat je eraan besteedt, levert je slagkracht op, rust en mentale ruimte. De winst daarvan is enorm: minder uitval, minder uitstroom, meer werkplezier, meer productiviteit en kwaliteit, meer sociale cohesie en minder werkdruk. Dat raakt alle grote vraagstukken die spelen binnen organisaties.’ Met het platform digitalefitheid.nl wil Aslander in de eerste plaats meer bewustzijn over dit onderwerp. Het platform bevat ook een test om de digitale fitheid van jezelf te testen. ‘Ik denk dat veel problemen niet zouden bestaan als we digitaal fit zouden zijn. Dat zou honderden miljoenen mens-uren per jaar schelen, en bovendien heel veel ergernis en frustratie.’
