Op weg naar een groenere toekomst

Het is hét nieuws van de afgelopen weken, de dagelijkse blokkade van de A12 door honderden klimaatactivisten. Hiermee proberen ze de overheid te dwingen te stoppen met regelingen die de fossiele industrie steunen. De fossiele sector krijgt een opzienbarend bedrag tussen de 39,7 en 46,4 miljard euro per jaar. En hoewel ik het wel erg ver vind gaan om jezelf aan het asfalt vast te lijmen of met jonge kinderen tussen de demonstraties op de A12 te lopen, word toch ook ik hier wel een beetje boos van. Persoonlijk ben ik iets minder van het actievoeren, en meer van het actie ondernemen. Een van mijn favoriete initiatieven: The Ocean Cleanup. Terwijl Boyan Slat aan het duiken was, zag hij meer plastic dan vissen in de zee, en daar is het idee geboren. Tien jaar na de oprichting van The Ocean Cleanup is het prototype uitgegroeid naar een 3^e generatiesysteem, dat wekelijks 20.000 kg afval uit de Great Pacific Garbage Patch haalt, sorteert en recyclet! Daarnaast zijn er meerdere systemen in grote vervuilende rivieren geïnstalleerd, zodat ook de aanvoer wordt verminderd. Als ik de filmpjes op social media bekijk word ik toch iedere keer weer overmand door het gevoel dat mij dit geeft. Hoe kan het toch dat de mensheid de natuur zo onwijs aan het vervuilen is. Een fantastisch voorbeeld dat één persoon met een overtuiging toch echt een verandering in gang kan zetten door het allereerst zelf te gaan doen.

Laboratoria produceren aanzienlijke hoeveelheden afval, variërend van plastic wegwerpproducten tot chemisch afval, en laboratoriumapparatuur vereist vaak grote hoeveelheden energie. Denk aan koelkasten, vriezers en analysesystemen die dag en nacht draaien. Voor het schijven van deze column heb ik mij toch maar eens verdiept in de duurzaamheidsinitiatieven binnen de Nederlandse zorgsector, maar specifiek ook binnen de laboratoriumgeneeskunde. Ik moet daarbij eerlijk toegeven dat ik dat nog niet eerder bewust gedaan had. En het verraste mij dat er best een aantal initiatieven zijn, waar ik nog nooit kennis van had genomen. Een van deze initiatieven is Green Labs NL. Hier staan vele tips rondom het verbeteren van de duurzaamheid specifiek op laboratoria. Maar ik merk bij mijzelf toch een soort twijfel opkomen. Een aantal van deze tips is toch een redelijk open deur, maar waarom doen we dit dan toch nog niet? Het zal wel niet haalbaar zijn of uitvoerbaar, anders was het toch zeker al wel gedaan? Ik was daarom blij om het programma van de NVKC-najaarsbijeenkomst te zien, daar staat Green Labs NL op als spreker! Ik hoop daarom ook dat we tijdens deze bijeenkomst tips krijgen hoe we simpele initiatieven, open deuren, toch geïmplementeerd kunnen krijgen binnen het lab, want het is zeker geen onwil.

Een ander initiatief, breed binnen de zorg, is de Groene Zorg Alliantie. Ook hier worden allerlei initiatieven opgesomd. Hier is bijvoorbeeld te lezen dat het Radboudumc 26 procent energiereductie heeft kunnen genereren voor de opslag van monsters in de vriezer. Hierbij hebben ze de temperatuur van -80 verhoogd naar -70, met behoud van kwaliteit! Het advies is, ruim vriezers op, zet oude energievretende vriezers uit, en verhoog de opslagtemperatuur naar -70 graden. De reductie: 88 ton minder CO₂, gelijk aan 49 retourvluchten Amsterdam-New York, per jaar! En wat blijkt, ook de Groene Zorg Alliantie zal aanwezig zijn op de NVKC-najaarsbijeenkomst. Ik ben benieuwd of er nog meer toepasbare initiatieven zijn, die we relatief eenvoudig zouden kunnen implementeren.

Ik denk dat we nog veel meer bewustwording nodig hebben

Naast alle landelijke initiatieven heeft eigenlijk elk ziekenhuis in Nederland wel een of meerdere green teams opgericht. Volgens de website van de Groene Zorg Alliantie zijn dit er 195 in Nederland, maar ik denk dat het er nog veel meer zijn. Je zou zeggen dat er genoeg aandacht voor is. Dus ik dacht: laat ik eens op intranet zoeken naar de green teams binnen het ziekenhuis waar ik werkzaam ben. Verloskunde, OK, Interne geneeskunde, Kind & jeugd en de IC hebben allemaal een green team. Helaas ontbraken in deze lijst de laboratoria, wat natuurlijk onwijs zonde is! Deze green teams zijn voor het eerst samengekomen tijdens de Groene Week, die plaatsvond van 8-14 mei dit jaar. Voor het eerst… ik was eigenlijk best verbaasd, moet ik eerlijk zeggen. Zijn we dan zo laat binnen de zorg met de duurzaamheidsinitiatieven?

Binnen de NVKC hebben we sinds dit jaar ook een commissie Duurzaamheid. Het overkoepelende doel van de commissie is om laboratoria te laten verduurzamen. Ze willen aandacht genereren om inzichten te geven over o.a. het energieverbruik en afvalstromen van laboratoria en een platform opstellen waar best practices gedeeld worden om te verduurzamen. En terwijl ik mij aan het verdiepen ben in de duurzaamheidsinitiatieven binnen de laboratoriumgeneeskunde, begin ik mij ook af te vragen waarom ik dit nog niet eerder heb gedaan. Als AIOS klinische chemie krijgen we veel onderwijs in de vorm van congressen, cursussen, symposia, opleidingsdagen, et cetera. Maar in de drie jaar dat ik nu in opleiding ben heb ik nog geen enkele vorm van onderwijs omtrent duurzaamheid gevolgd. Er zullen vast en zeker initiatieven zijn, symposia of andere bijeenkomsten omtrent duurzaamheid binnen het laboratorium, ik heb ze alleen niet voorbij zien komen of opgezocht. Ik denk dan ook dat duurzaamheid binnen de laboratoriumgeneeskunde zeker nog wat aandacht verdient en nodig heeft! Goed dat de NVKC-najaarsbijeenkomst en deze editie van Laboratoriumgeneeskunde in het thema staan van duurzaamheid, maar ik denk dat we nog veel meer bewustwording nodig hebben. Ik ben persoonlijk dan ook erg benieuwd wat de commissie Duurzaamheid voor plannen heeft binnen de NVKC om te zorgen dat dit veel meer aandacht gaat krijgen de komende jaren! Om af te sluiten, een inspirerende quote:

Wees de verandering die je in de wereld wilt zien

Mahatma Gandhi

Dus ik denk dat ik in ons volgende leidinggevendenoverleg het balletje green team maar eens ga opgooien.